عنوان صفحه

پيشگفتار............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................

مقدمه............................................................................................................................................

تعريف انرژي اتمي و موارد كاربرد آن............................................................................................................................................

انرژي اتمي در كشاورزي............................................................................................................................................

اتم در خدمت صلح ............................................................................................................................................

راديو ايزوتوپ در خدمت دفع آفات............................................................................................................................................

جنگ اتمي و پرتوافنكني عليه حشرات و مبارزه با آفات انباري و ريشه‌كن كردن آنها............................................................................................................................................

اثرات بيولوژيكي تشعشعات اتمي روي گياهان............................................................................................................................................

انرژي اتمي در خدمت مواد غذايي............................................................................................................................................

اثرات تشعشات اتمي روي مواد غذايي............................................................................................................................................

طرق مختلف نگهداري مواد غذايي توليد تشعشات راديواكتيو............................................................................................................................................

نتيجه............................................................................................................................................

منابع و مآخذ............................................................................................................................................

تقديم

به شهداي هشت سال دفاع مقدس و روح پر فتوح

امام خميني (رحمه‌اله عليه)

تشكر و سپاس

از مسئول كتابخانه جابرن‌حيان و خانم باوند دبير شيمي

كه ما را راهنمايي و كيك كردند.

پيشگفتار

سپاس بي‌كران بر خداوند بزرگ كه گوهر شب چراغ عقل و دانش را بنوع بشر ارزاني داشت تا به كمك آن تاريكي مجهولات و مرموزات جهان خلقت را روشن نمايد. با ديده‌ي تيزبين خود آن‌ها را مو شكافي كند و از درون ذره پرتو آفتاب عظمت خويش را بر جهان افكند. بشر به نيروي شگرف دانش بشري روزي پس از ديگري صفحه‌اي از كتاب اسرار آفرينش را گشود و يكي از مسائل بغرنج دنياي خاكي را حل نمود. تا جائيكه سينه‌ي زمين را شرحه گردانيد و قلب ذره را بشكاف و دنياي را از نور آن روشن گردانيد.

به قول ابن سينا «دل هر ذره را كه بشكافي آفتابيش در نهان بيني»

از ديد زمان انسان در جست‌جوي انرژي و فشاري بود كه بتواند با آن سفينه‌هاي فضايي را به اعماق كهشكان و آسمان‌ها بفرستد و به سير و جست‌و جوي اسرار عالم هستي بپردازد تا از سر گزافه‌گويي‌ها در اين باره خلاص شود كشتي‌ها و هواپيمايي بسازد كه سالها بدون نياز به سوخت گيري مجدد در درياها و آسمانها سفر كنند.

در كشورهاي پيشرفته بين توانايي و قدرت فاصله‌اي وجود ندارد وقتي بين توانايي و قدرت فاصله‌اي وجود ندارد وقتي توانايي انجام كاري بوجود آيد. مسلماً آن كار تحقق مي‌پذيرد و انجام شدني انجام مي‌گيرد.

ولي در كشورهاي عقب مانده بين اين دو مرحله راهي بس دور و فاصله‌اي بس زياد و گاهي نابيهوده نيست. توانايي نيز معمولاً از مرحله حرف و سخن و شعار تجاوز نمي‌كند و پس ماجرا با صلح و صفا سفله مي‌يابد.

آنگاه زماني مي‌رسد كه قصگو در ميان داستان درمي‌ماند و عيبها و كمبودها و عقب ماندگيها از پرده راز بيرون مي‌يافتند و ادعايي مدعيان نقش پرآب مي‌گردد. فرياد و فغان به عادت معهود از همه‌جا بلند مي‌شود و به نسبت ديرين حكيم باشي را دراز مي‌كنند و امپرياليسم و صهيونيسم و كمونيست و بالاخره همه‌ي ايسم‌هاي فرهنگستان را مسئول نارسائيها و عقب‌ماندگيها مي‌شمارند. نمي‌دانند يا نمي‌خواهند برانند و يا نمي‌گذارند بدانند كه همه‌ي ايسم‌هاي مهلك حفظ در كشورهاي خود قدرت نشو دارند كه پذيراي آنها باشد.

مقدمه

تاريخ تمدن انسان از اولين روز پيدايش حيات بر روي زمين، از مرحله‌ي غارنشيني تا دوره‌ي زندگي ماشيني، هميشه با انديشه‌ها و دست آوردهاي فكري و تجربي نويني همراه بوه است. دانشمندان به اين نتيجه رسيدند كه تمام مواد و اجسام موجود در جهان از هر نوع، از ميليون نقاط‌ريزي تشكلي شده‌اند كه مثل گروه شلوغي از زنبورها كه به دور شيريني و وزوز مي‌كنند در حال جنبش و پرش هستند. دانشمندان اين نقاط ريز را «مولكول» نام نهادند. سرعت نوسان مولكولها با دماي آنها نسبت مستقيم دارد. و در مرحله‌اي كه دماي جسم به صفر مطلق (273- درجه سانتي‌گراد) ميل كند لرزش مولكولها نيز به صفر نزديك خواهد شد.

كوچكترين قسمت تشكيل دهنده‌ي مواد، مولكولها نيستند بلكه خود مولكولها نيز از بخش‌هاي ريزي تشكيل يافته و آنها را اتم نام نهادند و خود اتم‌ها از ذرات ريزي تشكيل يافته‌اند و قابل شكستن و خرد كرن مي‌باشند. و ذرات تشكيل دهنده‌ي اتم‌ها به نامهاي پروتون، نوترون و الكترون خلاصه مي‌شوند. دانشمندان به دنبال تحقيقات و مطالعات زياد دريافتند كه از اتم‌هاي بعضي عناصر مانند راديوم و اورانيوم ذرات و اشعه‌ي نامرئي پرتاب مي‌شوند. آنها چنين عناصري را راديواكتيو نام نهادند. تابش اشعه از اين عناصر به علت شكستن هسته‌ي آنها بود. اين پديده در اتمهايي كه وزن بيشتري دارند اتفاق مي‌افتد و به آنها اتم‌هاي شكننده مي‌گويند. شكستن اتمها و پرتاب ذرات و تابش اشعه از درون آنها نوعي آزادسازي انرژي به شمار مي‌رود كه به آن شكافت اتمي گويند. روشي براي آزادسازي انرژي اتمي وجود دارد كه روش همجوشي خوانده مي‌شود. در اين روش كه ميزان انرژي آزاد شده تقريباً هشت برابر روش شكافت اتمي است.. هسته و تريوم (هيدروژن سنگين) كه داراي انوترون و اپروتون است با تريتيوم (هيدروژن فوق سنگين) كه داراي 2 نوترون و اپروتون است جوش مي‌خورند و در نتيجه‌ي اين همجوشي هسته‌ي هليوم كه داراي 2 نوترون است به وجود آمده و يكي از نوترونها نيز آزاد مي‌شود و انرژي اتمي نيز حاصل مي‌گرد. ساختمان بمب‌هاي هيدروژني كه به مراتب قوي‌تر از بمب‌هاي اتمي به كار رفته در جنگ دوم هستند بر اين مكانيزم پايه‌ريزي شده‌اند. بعد از كشف انرژي اتمي و شناخته شدن قرت و كارائي آن، لازم گرديد براي استفاده از آن در جهت سازندگي و نه تخريب، اين انرژي به صورت كنترل شده آزاد شود و دانشمندان در اين راه تلاش‌هاي زيادي كردند و بالاخره موفق به ساختن راكتور اتمي شدند. راكتور اتمي در واقع به مجموعه سيستمي گفته مي‌شود كه عمل شكافت هسته‌اي در آن اتفاق مي‌افتد كار عمده‌ي راكتور اتمي فقط اين نيست كه شكافت در آن انجام‌پذيرد بلكه كار مهم ديگري نيز انجام مي‌دهد و آن ساختن اتم‌هاي تازه است كه به آن اتم‌هاي فعال گويند.