هدف:

• علاقه و انگيزه

موضوع تجاري با توجه به قدرت بي بديل اقتصاد در عصر ما موضوعي ويژه در طراحي معماري به حساب مي آيد. در عصري كه توجه به هر مسئله به ميزان صرفه و بازده اقتصادي آن مي باشد پيداست كه امكان پرداختن به نگاه هاي خاص در معماري مجموعه هاي تجاري تقويت مي گردد به همين دليل انتخاب يك مجموعه تجاري براي طراحي معماري خود به خود جذاب تر از موضوعات ديگر مي باشد.

• قابليت اجرا و توجيه اقتصادي

هر مجموعه تجاري كه نيازهاي ضروري زندگي بشر را عرضه كند خود به خود بخشي از توجيه اقتصادي است .براي افزايش موفقيت اقتصادي يك مجموعه بايد عواملي از قبيل شدت نياز جامعه

.فاصله سايت تا مجموعه هاي مشابه ونحوه دسترسي افراد به مجموعه توجه نمود .

قابليت اجرا از دو جنبه قابل بررسي است اول استان اجراي پروژهبا توجه به تكنولوژي بومي وشرايط جامعه .دوم سازگاري طرح و ساختار اجرايي آن بافدرت وموفقيت پروژه كه هر دو درمرحله طراحي مورد توجه قرارخواهد گرفت.

چکيده :

هدف از طراحي مجموعه‌هاي تجاري ايجاد محيطي خوشايند براي خريد کالا؛ دريافت خدمات و ارتباط انسانها با يکديگر است. براي رسيدن به اين هدف ابتدا نگاهي گذرا به تاريخچه تجارت و ايران و تاريخچه ايجاد مجموعه‌هاي تجاري و اجتماعي در ايران ومشهد داريم و سير تکامل و ويژگيهاي اين مجموعه‌ها را مورد بررسي قرار ميدهيم. براي شناخت بيشتر نمونه‌هاي مشابهي را در نقاط مختلف جهان مورد بررسي قرار داده‌ايم. مطالعه شهر مشهد براي مکاتباتي صحيح مجموعه و رسيدن به هدف ابتدايي طراحي مجموعه (ايجاد محيطي خوشايند براي خريد کالا؛ دريافت خدمات و ارتباط انسانها با يکديگر) الزامي بوده است. به کمک تحليلهايي که از جهات مختلف بر روي سايت انجام شده؛ نحوه قرارگيري ساختمان در سايت؛ نحوه جهت‌گيري آن؛ امتدادهاي موثر بر ساختمان؛ وروديهاي آن و ... استخراج شده است. از آنجايي که سعي شده که ساختمان بيشترين هماهنگي را با محيط وتلفيقي ازمعماري مدرن وسنتي داشته باشد؛ آناليز سايت مهمترين ابزارهاي طراحي را در اختيار ما گذاشته است. برنامه‌ريزي کالبدي نيز فضاهاي مورد نياز و ميزان آنها را مشخص خواهد کرد. بديهي است که در روند طراحي؛ توجه خاص به ملاحظات ديد و منظر و طراحي احجام بر اساس ويژگيهاي سايت براي رسيدن به بهترين ديدها و مناسبترين احجام الزامي بوده است.

مقدمه

سيري در نظريه‌هاي تجارت:

تجارت پديده‌اي است فريبنده و خطرساز که وارد شدن در آن نياز به آگاهي دارد چه در غير آن صورت نتيجه آن شريک شدن در نارواييهاي بسيار در طول تاريخ است، زيرا کمتر پديد ه‌اي به اندازۀ تجارت مورد اتهام قرار گرفته است. آيا سخن را اين طور آغاز مي‌کنيم که دهنها را آشوب سازيم و چرا سرآغاز کار را بر صفحه‌هاي درخشاني که رسالت تاريخي تجارت بر آن نگاشته‌اند قرار نمي‌دهيم. خير اين طور نيست بلکه تنها دليل آن ـ ضمن اينکه به نقش سازنده تجارت در تسهيل زندگي انسان و انتقال ترقيات بشري اعتقاد داريم ـ آلودگي تجارت جهاني بالکه تنگي چون تجارت برده از آفريقا و آسيا به زمين‌هاي راقيه استعمار ملتهاي عقب‌مانده از کاروان تمدن ـ توسط پيشتاز تمدن صنعتي نظير انگليس و فرانسه و ايتاليا و آلمان و بلژيک و ژاپن بوده است که بعد از جنگ جهاني دوم به صورت استعمار نو بروز کرده است.

از نيمه هزاره دوم ميلادي تا عصر کمال شرکت خود در عصر تجارت به انواع فضيلتها و رذيلتها در غلطيده است. آنجا که توانسته، در همان مواطن اصلي به بهره‌کشي از انسانها پرداخته‌اند. نوع ديگر تجارت که عموماً درصد رفع نيازهاي مصرفي بشري بوده و به کالا محدوده مي‌شده است نقش موثري در تاريخ بشر داشته و بيشتر سرافراز است تا سرافکنده، که اساسا رفع مشکل بوده و نه واضح مشکل ـ اين تجارت، چاي، سيلان و ادويه هندوستان را به ايران و بلاد ديگر بوده فيروزه و پارچه‌هاي گرانبهاي ايران را زينت بخش اندام خوزستان در اقصي نقاط جهان کرده است چرا که فيروزه ايران در سرزمين ديگر يافت ناشدني بود و پارچه‌هاي گرانبهاي زري وترمه را ملتها خريدار نمي‌توانستند بخرند.

دليل عمده اين تجارت محدوده بودند اينکه در جائي نياز و مصرف وجود داشته و توليد نبود و يا احياناً اگر بود خيلي کم بود ـ و در جاي ديگر بلعکس توليد بيش از بازار مصرف بود.

تجارت تا قبل از انقلاب صنعتي، به رغم توسعه بسياري که در عصر رنسانس و به ويژه پس از رواج کشتي بخار پيدا کرد.

انقلاب صنعتي افق تازه‌اي در تقسيم کار و تخصص به وجود آورد به طوري که مبادرت تجاري در چارچوب توليد از يک نقطه جغرافيايي به منظور جبران کمبود مصرف در نقطه جغرافيايي ديگر محدود نمايد. در منطق صنعتي، تجاري تقسيم کار بود و اينکه اگر کسي بهتر توليد مي‌ کند بيشتر توليد کند تا نياز ما را هم برطرف و ما هم صنعتي روي آوريم که در آن بهتر از آنها توانيم بود، و ديگر تجارت موکول نشد به اينکه ايران معدن فيروزه دارد، ديگران ندارند.

در گذشته تجارت محدود اما در عين حال لازم بود. رخنه‌اي به هوا و جهاني ديگر و ارتباط با انسانهايي ديگر بود. نشان از بي‌پاياني جهان خلقت داشت، به علاوه، تجارت وسيله‌اي براي مبادله فرهنگي و غناي توليدات معنوي نيز بوده و در قافله تجارت بودند کساني که شعر و فلسله ايران را به هندوستان، چين و يونان و سرزمينهاي ديگر ببرند و حکمت و معماري آنان را به ايران بياورند.

نياز به مجموعه‌هاي تجاري

از دوران انقلاب صنعتي به بعد تجارت همواره اهميت روزافزوني يافته و بر نقش آن در توسعه و رشد اقتصادي افزوده شده است. تجارت داخلي باعث گسترش در تقسيم کار داخلي کشورهاي صنعتي شد که به سرعت آن کشورها از به يکديگر وابسته نمود و پيشاهنگان انقلاب صنعتي را به اين فکر واداشت که ادامه تکامل صنعتي و ادامه تقسيم کار و افزايش بهره‌وري توليد بدون توسل به تجارت بين‌المللي صرفنظر از توجيهي که بنا به پراکنده بودن منابع طبيعي و متفاوت بودن درجه تراکم عوامل توليد در مناطق مختلف جغرافيايي و بالاخره الزام به پاسخگويي به نيازهاي حياتي و ضروري مردم کشورها داشت به نياز مبرم براي ادامه پيشرفت و تکامل صنعتي تبديل شد. تحويل صنعتي مرزهاي ملي را پشت سر نهاده براي بقا و تعالي خود تقسيم بين‌المللي کار را وجهه همت خود ساخته تا جايي که امروزه براي توليد يک فرآورده صنعتي ـ برخي اوقات ـ همکاري واحدهاي مختلف توليد در کشورهاي متفاوت لازم است که هر يک بنا به جايگاه خود در تقسيم بين‌المللي کار مرحله‌اي توليد آن فرآورده‌ها و يا توليد قسمتي از آن را به عهده گرفته‌اند در کشورهاي رو به توسعه نيز تجارت ايفا کرده است. اين نقش که گاهي مخرب و گاه سازنده است عمدتاً از غارت استعمارگرانه، منابع و عوامل توليد آغاز مي‌شود و به نقش جدي تجارت بين المللي در توسعه اقتصادي و بويژه صنعتي اين کشورها خاتمه مي‌يابد. هر چند که اين خاتمه‌اي نيست و خود آغاز راهي به پايان است. حالا اينجا اين سوال مطرح مي‌شود که بايد امکان مناسبي براي انجام اين امر مهم در نظر گرفت.

با رشد و توسعه شهرها نداشتن زمان کافي براي رسيدگي به امور يکي از معضلات بزرگ اجتماعي است که گردآوري مجموعه‌هايي اعم از تجاري در يک بستر مي‌تواند به حل اين مسئله کمک کند.

هدف نهايي ما در ارائه اين مجموعه، طراحي مجموعه تجاري، واقع در شهر کرمان مي‌باشد و براي نيل به اين مقصود علاوه بر مطالعه در مورد فلسفه و علل بنيادي چنين مجموعه‌هايي در کشور به شناخت منطقه و عوامل موثر در طراحي پرداخت.

يکي از امور روزمره در زندگي خانواده‌ها در سراسر جهان خريد پاياپاي يا نقدي کالا و خدمات بوده و هست.

روشهاي خريد و عادات مربوطه به آن مختلف گاهي متضاد مي‌باشد، بسته به اينکه خريدار چه کسي و يا محل خريد کجاست. ليکن علي‌رغم اختلاف ظاهري، در مقايسه محوطه خارجي شنبه بازارهاي سرزمين اکوادور و يا بازارهاي سوراخ در ديوار بيت المقدس تا مراکز خريد معاصر مدرن و متعددي که در امريکاي شمالي و ديگر نقاط جهان مي‌بينيم، خواسته اصلي در تمام آن‌ها ايجاد محيطي خوشايند براي خريد کالا و دريافت خدمات و نيز برآورد يک نياز اجتماعي است.

انسان در جستجوي ارتباط با ديگران است. در بازارهاي ابتدايي که براي رسيدن به آن مردم غالباً براي عرضه کالاهاي خود از مناطق دور افتاده کيلومترها راه مي‌پيمودند، شايد جنبه اجتماعي مهمترين قسمت از تجزيه شخص در بازار مي‌برد. در اينجا بازار به صورت جشنواره‌اي درآمده و نقش تجمع و تفريح آخر هفته را بازي مي‌کرد. اين جنبه اجتماعي و مهم بازار تدريجاً بر اثر روشهاي روستايي به پيچيدگي و تجربه مختص زندگي شهري نقش خود را از دست داد. در شهرهاي بزرگ، مراکز تجاري در مناطق مرکزي به وجود آمد. اينها در زندگي، تاسيسات تجاري و فراغت قرار گرفته، ديناميک روشهاي زندگي شهري را تشکيل مي‌دادند.